Bách khoa toàn thư ngỏ Wikipedia
- Bài này chỉ nói đến trạng vẹn toàn ở nước ta. Xem những nghĩa của chính nó không giống nhau ở ở đâu, bao hàm nghĩa trạng vẹn toàn ở những nước không giống, bên trên trạng vẹn toàn (định hướng)
Trạng nguyên (chữ Hán: 狀元) là thương hiệu nằm trong học tập vị Tiến sĩ của những người đỗ tối đa trong số khoa đình thời phong con kiến ở nước ta của những triều mái ấm Lý, Trần, Lê, và Mạc, kể từ thời điểm đem thương hiệu Tam khôi dành riêng cho 3 địa điểm thứ nhất. Người đỗ Trạng vẹn toàn rằng riêng rẽ và đỗ tiến sỹ rằng cộng đồng cần vượt lên 3 kỳ thi: ganh đua hương thơm, ganh đua hội và ganh đua đình.
Bạn đang xem: ai la trang nguyen tieng viet
Khoa ganh đua thứ nhất được ngỏ rời khỏi bên dưới thời Lý năm 1075, khi cơ vua mái ấm Lý ko đưa ra toan chế tam khôi nên người đỗ đầu khoa ganh đua này là Lê Văn Thịnh không được gọi là Trạng vẹn toàn. Danh sách ví dụ những người dân đỗ đầu những kỳ ganh đua này coi bài bác Thủ khoa Đại Việt. Phải cho tới khoa ganh đua năm Thiên Ứng Chính Bình loại 16 đời vua Trần Thái Tông (1247) mới nhất đưa ra toan chế tam khôi (3 địa điểm đỗ đầu mang tên gọi trật tự là: Trạng vẹn toàn, Bảng nhãn, Thám hoa) thì mới có thể đem thương hiệu Trạng vẹn toàn. Đến thời mái ấm Nguyễn thì ko lấy thương hiệu Trạng vẹn toàn nữa (danh hiệu tối đa bên dưới thời mái ấm Nguyễn là Đình nguyên). Do cơ Trạng vẹn toàn sau cuối là Trịnh Tuệ đỗ khoa Bính Thìn (1736) thời Lê-Trịnh.
Danh sách[sửa | sửa mã nguồn]
Dưới đấy là list những Trạng vẹn toàn của nước ta. Danh sách này bao hàm những người dân được phong là thủ khoa và Chính danh Trạng vẹn toàn kể từ Khi đem danh vị này.
Trường phù hợp phân loại 2 ngôi vị thời Trần Kinh Trạng vẹn toàn (đỗ đầu những Tiến sĩ quê kể từ Tỉnh Ninh Bình trở ra) và Trại Trạng vẹn toàn (đỗ đầu những Tiến sĩ quê kể từ Thanh Hoá trở vào) cũng khá được ghi đầy đủ cả nhị vị. Một số nhập số này và được ghi danh nhập bia Tiến sĩ ở Văn Miếu-Quốc Tử Giám.
Thứ tự | Tên | Năm sinh năm mất |
Quê | Năm đỗ Trạng nguyên |
Đời vua | Ghi chú |
---|---|---|---|---|---|---|
1 | Khương Công Phụ | 731 - 805 | Thanh Hóa | 780 | Đường Đức Tông | Trạng vẹn toàn thứ nhất, thực hiện cho tới tể tước đoạt thời Đường. |
2 | Lê Văn Thịnh | 1050-1096 | Bắc Ninh | 1075 | Lý Nhân Tông | Trạng vẹn toàn thứ nhất thời gian song lập. |
3 | Mạc Hiển Tích | 1060-1189 | Hải Dương | 1086 | Lý Nhân Tông | Tổ 5 đời của Trạng vẹn toàn Mạc Đĩnh Chi. |
4 | Bùi Quốc Khái | 1141-1234 | Hải Dương | 1185 | Lý Cao Tông | |
5 | Nguyễn Công Bình | Vĩnh Phúc | 1213 | Lý Huệ Tông | Ông tổ nghề nghiệp nuôi ong.[cần dẫn nguồn] | |
6 | Trương Hanh | 1200-? | Hải Dương | 1232 | Trần Thái Tông | Trạng vẹn toàn thứ nhất của triều đại mái ấm Trần. |
7 | Lưu Miễn | Thanh Hóa | 1239 | Trần Thái Tông | ||
8 | Nguyễn Quan Quang | 1222- ? | Bắc Ninh | 1246 | Trần Thái Tông | Trạng vẹn toàn thứ nhất của VN. (Khoa ganh đua thứ nhất đưa ra thương hiệu Tam Khôi) |
9 | Nguyễn Hiền | 1234-1255 | Nam Định | 1247 | Trần Thái Tông | Trạng vẹn toàn nhỏ tuổi tác nhất. |
10 | Trần Quốc Lặc | 1230-? | Hải Dương | 1256 | Trần Thái Tông | Kinh Trạng nguyên |
11 | Trương Xán | 1227-? | Quảng Bình | 1256 | Trần Thái Tông | Trại Trạng nguyên |
12 | Trần Cố | Hải Dương | 1266 | Trần Thánh Tông | Kinh Trạng nguyên | |
13 | Bạch Liêu | 1236-1315 | Nghệ An | 1266 | Trần Thánh Tông | Trại Trạng nguyên |
14 | Lý Đạo Tái | 1254-1334 | Bắc Ninh | 1272 | Trần Thánh Tông | Tổ loại phụ vương (Huyền Quang) của thiền phái Trúc Lâm Yên Tử |
15 | Đào Tiêu | Thanh Hóa | 1275 | Trần Thánh Tông | ||
16 | Mạc Đĩnh Chi | 1272-1346 | Hải Dương | 1304 | Trần Anh Tông | Cháu 5 đời của Mạc Hiển Tích, Lưỡng quốc Trạng nguyên[cần dẫn nguồn] |
17 | Đào Sư Tích | 1348-1396 | Nam Định | 1374 | Trần Duệ Tông | Tam nguyên |
18 | Lưu Thúc Kiệm | 1373-1434 | Bắc Ninh | 1400 | Hồ Quý Ly | |
19 | Nguyễn Trực | 1417-1474 | Hà Nội | 1442 | Lê Thái Tông | Lưỡng quốc Trạng nguyên[cần dẫn nguồn]- văn bia thứ nhất. |
20 | Nguyễn Nghiêu Tư | 1383-1471 | Bắc Ninh | 1448 | Lê Nhân Tông | Trạng Lợn, Lưỡng quốc trạng vẹn toàn, Trạng vẹn toàn rộng lớn tuổi tác nhất |
21 | Lương Thế Vinh | 1441-1496 | Nam Định | 1463 | Lê Thánh Tông | Trạng Lường |
22 | Vũ Kiệt | 1452-? | Bắc Ninh | 1472 | Lê Thánh Tông | Trạng Vít |
23 | Vũ Tuấn Chiêu | 1425-? | Nam Định | 1475 | Lê Thánh Tông | |
24 | Phạm Đôn Lễ | 1454-? | Thái Bình | 1481 | Lê Thánh Tông | Trạng Chiếu (Tam nguyên) |
25 | Nguyễn Quang Bật | 1463-1505 | Bắc Ninh | 1484 | Lê Thánh Tông | |
26 | Trần Sùng Dĩnh | 1465-? | Hải Dương | 1487 | Lê Thánh Tông | |
27 | Vũ Duệ | ?-1520 | Phú Thọ | 1490 | Lê Thánh Tông | |
28 | Vũ Tích (Vũ Dương) | Hải Dương | 1493 | Lê Thánh Tông | Tam nguyên | |
29 | Nghiêm Hoản | Bắc Ninh | 1496 | Lê Thánh Tông | Trạng Hổ | |
30 | Đỗ Lý Khiêm | Thái Bình | 1499 | Lê Hiển Tông | ||
31 | Lê Ích Mộc | 1458-1538 | Hải Phòng | 1502 | Lê Hiển Tông | |
32 | Lê Nại | 1528-? | Hải Dương | 1505 | Lê Uy Mục | Trạng Ăn |
33 | Nguyễn Giản Thanh và Hứa Tam Tỉnh | 1482-? | Bắc Ninh | 1508 | Lê Uy Mục | Trạng Me và Trạng Ngọt |
34 | Hoàng Nghĩa Phú | 1479-? | Hà Nội | 1511 | Lê Tương Dực | |
35 | Nguyễn Đức Lượng | 1465-? | Hà Nội | 1514 | Lê Tương Dực | |
36 | Ngô Miễn Thiệu | 1498-? | Bắc Ninh | 1518 | Lê Chiêu Tông | |
37 | Hoàng Văn Tán | Bắc Ninh | 1523 | Lê Cung Hoàng | ||
38 | Trần Tất Văn | 1428-1527 | Hải Phòng | 1526 | Lê Cung Hoàng | |
39 | Đỗ Tống | 1504-? | Hưng Yên | 1529 | Mạc Thái Tổ | |
40 | Nguyễn Thiến | 1495-1557 | Hà Nội | 1532 | Mạc Thái Tông | |
41 | Nguyễn Bỉnh Khiêm | 1491-1585 | Hải Phòng | 1535 | Mạc Thái Tông | Trạng Trình |
42 | Giáp Hải | 1517-1586 | Bắc Giang | 1538 | Mạc Thái Tông | Trạng Ác |
43 | Nguyễn Kỳ | 1518- ? | Hưng Yên | 1541 | Mạc Hiến Tông | |
44 | Dương Phúc Tư | 1505-1564 | Hưng Yên | 1547 | Mạc Tuyên Tông | |
45 | Trần Văn Bảo | 1524-1610 | Nam Định | 1550 | Mạc Tuyên Tông | |
46 | Nguyễn Lượng Thái | 1525-1576 | Bắc Ninh | 1553 | Mạc Tuyên Tông | |
47 | Phạm Trấn | 1523-? | Hải Dương | 1556 | Mạc Tuyên Tông | |
48 | Đặng Thì Thố | 1526-? | Hải Dương | 1559 | Mạc Tuyên Tông | (là Thám hoa[1]) |
49 | Phạm Duy Quyết | 1521-? | Hải Dương | 1562 | Mạc Mậu Hợp | |
50 | Phạm Quang Tiến | Bắc Ninh | 1565 | Mạc Mậu Hợp | ||
51 | Nguyễn Duy Thì | 1562-1642 | Vĩnh Phúc | 1599 | Lê Trung Hưng | Tam Nguyên |
52 | Nguyễn Xuân Chính | 1587-? | Bắc Ninh | 1637 | Lê Thần Tông | Trạng Cháy |
53 | Nguyễn Quốc Trinh | 1624-1674 | Hà Nội | 1659 | Lê Thần Tông | |
54 | Đặng Công Chất | 1621-1683 | Hà Nội | 1661 | Lê Thần Tông | |
55 | Lưu Danh Công | 1643-? | Hà Nội | 1670 | Lê Huyền Tông | |
56 | Nguyễn Đăng Đạo | 1650-1718 | Bắc Ninh | 1683 | Lê Hy Tông | Trạng Bịu, Lưỡng quốc Trạng nguyên[cần dẫn nguồn] |
57 | Trịnh Tuệ /Trịnh Huệ | 1701-? | Thanh Hóa | 1736 | Lê Ý Tông | Trạng vẹn toàn cuối cùng |
Trong list bên trên, riêng rẽ 2 tỉnh TP Bắc Ninh và Thành Phố Hải Dương đã sở hữu 1/2 số Trạng vẹn toàn ở nước ta với 28/55 vị.
Nếu dựa vào list này thì đem 49 Trạng vẹn toàn đầu tiên và Trạng vẹn toàn thứ nhất là Nguyễn Quan Quang. Những người đỗ đầu những khoa ganh đua từ thời điểm năm 1246 quay trở lại trước ko đặt điều thương hiệu trạng vẹn toàn.
Tuy nhiên, những người sáng tác Vũ Xuân Thảo nhập bài bác Vài số liệu, tư liệu ko đúng mực nhập cuốn "Những ông nghè ông cống triều Nguyễn" đăng bên trên tập san Xưa và Nay số 67, mon 9 năm 1999 và Lê Thái Dũng nhập Giở trang sử Việt năm 2008 của Nhà xuất phiên bản Đại học tập Quốc gia TP Hà Nội thì Trạng vẹn toàn thứ nhất là Nguyễn Quan Quang, đỗ khoa Bính Ngọ (1246)[2].
Có tư liệu như Các mái ấm khoa mục Việt Nam (dẫn bám theo Hồng Đức [3]) lại tính Nguyễn Quan Quang là vị trạng vẹn toàn đầu tiên: Phải cho tới khoa ganh đua loại 6 (khoa Đại tỉ thủ sĩ) nhập năm Bính Ngọ (1246), niên hiệu Thiên Ứng Chính Bình loại 15, đời vua Trần Thái Tông mới nhất đặt điều thương hiệu Tam khôi (Trạng vẹn toàn – Bảng nhãn – Thám hoa) và Nguyễn Quan Quang đang được đậu Trạng vẹn toàn, Phạm Văn Tuấn đậu Bảng nhãn, Vương Hữu Phùng đậu Thám hoa.
Trong list 47 vị trạng vẹn toàn treo ở Văn Miếu - Văn Miếu Quốc Tử Giám (Hà Nội) thì Nguyễn Quan Quang được ghi thứ nhất rồi tiếp sau đó mới nhất là Nguyễn Hiền.
Thống kê[sửa | sửa mã nguồn]
Thống kê này được xem bám theo tỉnh ngày này. Ví dụ Nguyễn Bỉnh Khiêm sinh bên trên thôn Trung Am thị trấn Vĩnh Lại, Thành Phố Hải Dương ni là xã Lý Học, thị trấn Vĩnh hướng dẫn, TP. Hải Phòng sẽ là người TP. Hải Phòng.
Xem thêm: Vebo TV - Trang web xem bóng đá trực tuyến full HD
Bắc Ninh | 16 |
Hải Dương | 12 |
Hà Nội[4] | 7 |
Nam Định | 5 |
Thanh Hóa, TP. Hải Phòng, Hưng Yên | 3 |
Thái Bình | 2 |
Bắc Giang, Nghệ An, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Quảng Bình | 1 |
Chưa rõ ràng quê quán | 1 Xem thêm: Cakhia TV – Link Trực Tiếp Bóng Đá – BLV Tiếng Việt |
Số Trạng nguyên[sửa | sửa mã nguồn]
Theo một số trong những tư liệu, nhập cơ đem cuốn Những ông nghè ông cống triều Nguyễn của Bùi Hạnh Cẩn, Nguyễn Loan và Lan Phương, Nhà xuất phiên bản Văn hóa tin tức, 1995, nhờ vào những dự án công trình Các mái ấm khoa mục Việt Nam, Nhà xuất phiên bản Văn hóa, 1993; Quốc triều hương thơm khoa lục, Nhà xuất phiên bản TP Sài Gòn, 1993 thì kể từ Khi chính thức ngỏ khoa ganh đua (1075) cho tới Khi kết thúc (khoa ganh đua sau cuối tổ chức triển khai năm 1919), tổng số đem 184 khoa ganh đua với 2785 vị đỗ đại khoa (đỗ tiến sỹ và tính cả phó bảng), nhập cơ đem 56 Trạng vẹn toàn (gồm 7 nhập số cửu thủ khoa Đại Việt và 49 trạng vẹn toàn nhập list này).
Tuy nhiên, người sáng tác Vũ Xuân Thảo nhập bài bác Vài số liệu, tư liệu ko đúng mực nhập cuốn "Những ông nghè ông cống triều Nguyễn" đăng bên trên tập san Xưa và Nay số 67, mon 9 năm 1999 đang được nhận định rằng số lượng bên trên ko đúng mực. Theo ông thì từ thời điểm năm 1075 cho tới năm 1919 đem tổng số đem 185 khoa ganh đua với 2898 vị đỗ đại khoa (tính kể từ phó bảng trở lên), nhập cơ chỉ mất 47 Trạng vẹn toàn. Cũng bám theo người sáng tác này và Lê Thái Dũng nhập Giở trang sử Việt năm 2008 của Nhà xuất phiên bản Đại học tập Quốc gia TP Hà Nội thì Trạng vẹn toàn thứ nhất là Nguyễn Quan Quang, đỗ khoa Bính Ngọ (1246)[2].
Sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 5, tập dượt 1 (2008), nhập bài bác "Nghìn năm văn hiến" (trang 15) của người sáng tác Nguyễn Hoàng đem ghi số liệu như sau: tổng số 185 khoa ganh đua với 2896 người đỗ tiến sỹ, nhập cơ đem 47 Trạng vẹn toàn (thời Trần: 9; thời Lê: 27; thời Mạc: 11).
Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]
- Đại Việt sử ký toàn thư
- Lê Thái Dũng (2008), Giở trang sử Việt, Nhà xuất phiên bản Đại học tập Quốc gia Hà Nội
Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]
- Văn Miếu-Quốc Tử Giám
- Thủ khoa Đại Việt
- Bảng nhãn
- Quốc triều khoa mục lục
- Đình vẹn toàn thời Nguyễn
- Khoa bảng Việt Nam
Ghi chú[sửa | sửa mã nguồn]
Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]
- Danh sách Trạng vẹn toàn Việt Nam
- Các khoa ganh đua thời Trần
- Các khoa ganh đua Nho học tập ở nước ta thời xưa Lưu trữ 2009-04-14 bên trên Wayback Machine
- Lối xưa xe pháo ngựa
Bình luận